ارزشیابی، کارایی و اثربخشی نظام های آموزشی

سیستم آموزشی کشورها، سرمایه حیاتی آن ها در رویارویی با چالش های بالقوه آینده بوده ضمن اینکه ابزار ارزشمندی در محقق ساختن آرمان های ملل می باشد. لذا ارزیابی نظام های آموزشی جهت حصول اطمینان از کفایت کارایی و اثربخش آن ها حائز اهمیت بسیار می باشد. در مقاله حاضر به تشریح عوامل مؤثر بر ارزشیابی، کارایی و اثربخشی نظام های آموزشی پرداخته می شود. در ارزیابی عملکرد نظام های آموزشی، کیفیت نظام های آموزشی به واسطه ارزیابی کارآیی و اثربخشی آن ها مورد توجه قرار می گیرد. کیفیت نظام آموزشی، میزان انطباق وضعیت موجود عناصر نظام  با استانداردها یا اهداف و انتظارات است. عناصر نظام آموزشی شامل درون دادها، فرایندها، محصولات، برون دادها و پیامدها می باشند که در ارزیابی کارایی و اثربخشی مورد ارزشیابی قرار می گیرند. ویژگی های مدرس، یادگیرنده و نظام آموزشی مهم ترین درون دادهای نظام آموزشی می باشند. فرایندهای یاددهی-یادگیری مهم ترین فرایندها، نتایج امتحانات نیم سال تحصیلی و وضعیت ارتقاء پایه تحصیلی مهم ترین محصولات و تعداد دانش آموختگان و کیفیت خدمات آ ن ها از عوامل برون دادی و تأثیر دانش آموختگان بر وضعیت شهروندی جامعه از جوانب مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی از عوامل پیامدی نظام های آموزشی محسوب می شوند. ارزیابی عوامل مذکور ممکن است به صورت درونی، توسط اعضای نظام، یا به صورت بیرونی، توسط مؤسسات خارجی، صورت گیرد. می توان ارزشیابی آموزشی را با استفاده از رویکردهای مختلف انجام داد. عوامل درون دادی، فرایندی و برون دادی، اهداف و عامل ارزشیابی و رویکردهای آموزشی مورد استفاده از عوامل مؤثر بر ارزشیابی نظام های آموزشی می باشند.